کاهش کلسترول و تری گلیسیرید با کنگرفرنگی

 

 

کاهش کلسترول و تری گلیسیرید با کنگر فرنگی

 

 

 

کنگر فرنگی یا آرتیشیو (Artichok)، یکی از گیاهان دارویی بسیار با ارزش است که کارخانه های دارو سازی جهان با استفاده از عصاره برگ های آن، انواع فرآورده های دارویی را عرضه می کنند.

دامنه ی خواص درمانی این گیاه بسیار وسیع است، صفرا آور است، کبد را در برابر سموم حفاظت می کند، از جمع شدن چربی در کبد جلوگیری می کند، دفع ادرار را افزایش می دهد، اختلالات گوارشی را برطرف می سازد، در بیماری های پوستی کاربرد دارد و علاوه بر ده ها خاصیت مهم دیگر کلسترول و تری گلیسیرید خون را نیز کاهش می دهد.

 

آرتیشو گیاهی است خوراکی، که از تیره ی کاسنی می باشد. این گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است. در رم قدیم آرتیشو را کشت و پرورش می دادند و به عنوان سبزی در سالاد استفاده می کردند. اکنون این گیاه در بیشتر مناطق جهان کشت و پرورش می یابد.

آرتیشو گیاهی است چند ساله، که ارتفاع ساقه ی راست آن به حدود یک متر می رسد. برگ های آن، مانند برگ های کاهو پهن و دراز است و رنگ سبز تیره دارد. میوه ی آن، که به شکل میوه ی کاج است، در انتهای ساقه قرار دارد. گلبرگ های گیاه ضخیم و گوشتی می باشد و انتهای گلبرگ ها و قسمت تنه که حامل برگ های خوراکی و غیر خوراکی است مصرف خوراکی دارد. البته با ارزش ترین قسمت دارویی گیاه، که بسیار تلخ مزه است، بخش های غیر خوراکی آرتیشو می باشد.

برخی از ترکیبات شیمیایی قسمت غیر خوراکی کنگر فرنگی، محرک اعمال کبد و صفرا آور است و کار کبد، کیسه ی صفرا و کلیه ها را فعال می سازد و برای درمان بسیاری از بیماری ها تجویز می شود. اما برگ های خوراکی کنگر فرنگی نیز به دلیل داشتن اینولین، اینولاز و ماده ای تلخ به نام سینارین ارزش درمانی دارد.

 

در صد گرم آرتیشو 86 گرم آب، 12 گرم کربوهیدرات، 46 کیلو کالری انرژی، 1330 واحد بین المللی بتا کارون (ویتامین A)، 1 میلی گرم سدیم، 160 میلی گرم پتاسیم، 9 میلی گرم کلسیم، 40 میلی گرم منیزیوم، 1/1 میلی گرم آهن، 54 میلی گرم فسفر، 19 میلی گرم سولفور، 37 میلی گرم کلراید و مقداری ویتامین های گروه B و نیز ویتامین C و مواد دیگر وجود دارد.

در ترکیب شیمیایی گیاه می توان اینولین، سیناروپکتین، سینارین، لوتیولین، گلوکوزید، آنزیم ها، اسید کافئیک، اوژنول و مواد متعدد دیگر را ملاحظه کرد.

 

آرتیشو از نظر طب سنتی گرم و کمی خشک است و از این رو برای افراد سوداوی با احتیاط تجویز شده است.

 

خواص درمانی کنگر فرنگی را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:

 

1-ترشح صفرا را افزایش می دهد و اعمال کبد را تقویت و متعادل می کند.

2-کلسترول، تری گلیسیرید و لیپوپروتئین های خون را کاهش می دهد.

3-خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و از تجمع چربی در یاخته های کبد جلوگیری می کند و کبد را در مقابل سموم محافظت می نماید.

4-اختلال های گوارشی را برطرف می سازد و به عمل هضم کمک می کند.

5-دفع ادرار را افزایش می دهد و در بهبود کولیک های کلیوی و درمان سنگ کلیه موثر واقع می شود.

6-در بهبود بیماری های پوستی مانند اگزما و کهیر موثر است.

7-برای درمان نقرس و روماتیسم تجویز می شود.

 

همانطور که اشاره شد، کارخانه های داروسازی داخل و خارج از کشور فرآورده های دارویی متعددی از عصاره ی آرتیشو تولید و عرضه کرده اند. در معرفی یکی از این محصولات، که هر کپسول آن دارای 400 میلی گرم عصاره ی گیاه کنگر فرنگی است، به خاصیت بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کبد و کمک به هضم چربی های موجود در غذا اشاره شده است. در معرفی محصول مشابهی که به صورت قطره عرضه می شود و دارای عصاره ی استاندارد شده ی برگ های کنگر فرنگی است، ملاحظه می گردد که مصرف دارو سبب کاهش تهوع، درد شکم، یبوست و نفخ در 70 درصد از بیماران مورد مطالعه شده است. همچنین ادعا شده است که مصرف عصاره ی کنگر فرنگی سبب کاهش قند خون ناشتا و نیز کلسترول تام و تری گلیسیرید و LDL کاهش یافته و مقدار HDL خون افزایش یافته است. نتایج مطالعات نشان داده است که عصاره ی آرتیشو با داشتن سینارین و اسید کافئیک اثر آنتی اکسیدانی داشته و یاخته های کبد را محافظت می کند.

 

به طور کلی بر اساس گزارش کارخانه ی تولید کننده ی داروی تیشوک وجود مواد موثر در دارو مانند: اسید های فنولیک تا 2 درصد، اسید کافئیک، مشتقات اسید دی کافیویل کینیک مانند سینارین، اسید کلروژنیک، فلاونوئیدها، 1/0 درصد گلیکوزیدهای فلاون، لوتیولین-7بتازوتینوزید (اسکولیموزید)، لوتیولین، 7بتاد-گلوکوزید و لوتیولین، 4بتاد-گلوکوزید، روغن های فرار، سزکویی ترپن ها، بتاسلینن و کاریوفیلن، اوژنول و فنیل استالدئید... در عصاره ی خشک برگ های گیاه کنگر فرنگی خواص فارماکولوژیک متعدد وجود دارند.

 

 

علاوه بر مصرف قسمت های خوراکی برگ های کنگر فرنگی به صورت سالاد، می توان از دم کرده ی برگ های گیاه نیز استفاده کرد. البته باید توجه داشت که دم کرده ی برگ ها بسیار تلخ است و بهتر است با عسل آن را شیرین کرد و نوشید. در این روش، 1 تا 2 گرم برگ گیاه را در یک لیوان آب جوش به مدت 5 تا 10 دقیقه دم کرده و می نوشند. معمولا روزانه 2 تا 3 لیوان از این دم کرده توصیه می شود.

 

 

دکتر مهدی نوری

F.R.C.P.