افتادگی پلک عارضه شایع کهنسالی _ دکتر محمد رضا فرتوک زاده

افتادگی پلک عارضه شایع کهنسالی

در عصر حاضر سالمندی به علتی برای بروز برخی مشکلات چشمی در جهان تبدیل شده است . هر میزان که سن افراد افزایش می یابد برخی از مشکلات جسمی و روحی بروز و یا رشد پیدا می کند . جامعه ایرانی اکنون به دلیل بالا بودن سطح بهداشت درشرایطی قرار دارد که سالمندی جزء قابل توجهی از زندگی مردم در سالهای پیش رو به خود اختصاص داده است .

سالمندی عوارضی را برای ارگان های مختلف بدن از جمله چشم به همراه دارد که یکی از آن را می توان افتادگی پلک ها عنوان کرد . افتادگی پلک ها به ویژه پلک بالا به عنوان عارضه ای که افراد را دچار مزاحمت می کند اکنون عارضه ای قابل توجه و نیازمند درمان است . در سنین جوانی و میانسالی ، پلک ها به طور طبیعی عملکرد خود را داشته و از شرایط کششی مناسبی برخوردارند ، اما با افزایش سن بر میزان اضافه طبیعی پلک افزوده شده و شل تر و نرم تر می شود ، در نتیجه افتادگی پیدا عارض خواهد شد .

با افزایش سن این حالت در نقاطی مثل زیر بازوها ، غب غب و چانه ی یا گونه ها نیز رخ می دهد اما در ناحیه چشم ، این میزان افتادگی افراد را دچار مشکلات مختلفی می کنند تا وی مجبور شود پیشانی خود را بالا نگه دارد ، ابروها را خم کند و پیوسته احساس کند چه بار سنگینی روی پلک بالا قرار دارد . گاهی این افتادگی پلک موجب چشم درد ، سر درد و خستگی و خواب آلودگی می شود وعملکرد طبیعی روزانه افراد را مختل می کند ، در چنین شرایطی جراحی پلک توصیه می شود .

ممکن است بسیاری از افراد تصور کنند که این جراحی فقط نقش زیبایی دارد و تصور کنند که اقدامی نادرست انجام می دهند اما در اصل این اقدام برای آسایش و راحتی است . اگرچه زیبایی اقدامی خوب و اثرگذار در زندگی محسوب می شود اما هدف از جراحی پلک و رفع افتادگی آن بهبود شرایط زندگی و حذف مزاحمت بخش اضافی پلک ها است . پلکی که تا روی مژه های فرد افتاده و مانند سایبان جلوی دید را گرفته است باید جراحی شود چون شرایط زندگی به گونه ای است که حتی خستگی و خواب آلودگی ایجاد می کند . گاهی در اواسط دیدن یک فیلم احساس خواب بروز می کنند .

در حدود سنین 55 تا 60 سال به این گونه افراد توصیه می کنیم که سنگینی پلک های خود را به وسیله یک عمل جراحی ساده و سرپایی رفع کنند .احساس راحتی ، آسایش و آرامش در کنار جلوگیری از افزایش چین و چروک و خطوط پیشانی مهمترین پیامدهای مفید این درمان است . تقریبا می توان گفت ، اغلب سالمندان در ایران و جهان از دهه پنجم و ششم زندگی با درجات مختلف به عارضه افتادگی پلکها مبتلا می شوند که با روند افزایش این حالت ، وضعیت فرد بیمار گونه خواهد شد و روند زندگی وی را دستخوش خستگی و رخوت

می کند .

در خصوص پف چشم که بیشتر در پلک پایین رخ می دهد نیز باید گفت ، در پایین هر پلک چشم سه کیسه چربی وجود دارد که بر اثر مرور زمان می تواند شل شده و به شکل یک کیسه دیده شود . زمانی که این کیسه های چربی زیبایی فرد را مختل کند می توان با جراحی از داخل پلک پائین کیسه های اضافی چربی را تخلیه کرد و شرایط مناسبی به بیمار بخشید . گاهی این افتادگی پلک پایین به گونه ای است که پلک پایین را از محل طبیعی خود دور کرده و موجب افتادگی شدید ،خستگی ،قرمزی و اشک ریزش چشم شودکه باید حتما جراحی انجام گیرد . افرادی که با افتادگی یا پف زیر چشم و پلک بالا مراجعه می کنند باید قبل از هر اقدام جراحی ، مورد بررسی اولیه آزمایشگاهی و پاراکلینیکی قرار گیرند . بررسی پرکاری و عملکرد تیروئید ، عملکرد کلیه ها و عملکرد قلب از مهمترین اقدامات اولیه است .

متخصص با بررسی آزمایشگاهی و رفع علل ایجاد پف چشم و در صورت نیاز تجویز دارو می تواند به بیمار کمک کند اما اگر این عارضه برطرف نشد و مانعی از نظر وجود بیماری زمینه ای مطرح نبود اکنون می توان اقدام به جراحی کرد . بخشی از شل شدگی پوست ناحیه اطراف چشم مربوط به عوامل وراثتی و ژنتیکی فرد در خانواده است و بخشی مربوط به آفتاب و اشعه زیانبار خورشید و عوامل محیطی است . تغذیه ، چاقی و لاغری نقشی در بروز این عارضه ندارد . لزوما چاقی موجب بروز افتادگی پلک نمی شود و بسیاری از اوقات شاهدیم که افراد لاغر به درجاتی از افتادگی پلک مبتلا شده اند .

رشته " اکولوپلاستیک سرجری " زیر شاخه ای ازچشم پزشکی یا دراصطلاح فلوشیپ است که متخصصان چشم پزشکی با گذراندن این دوره قادر به جراحی پلاستیک نواحی مختلف چشم و پلک ها می باشند . هر جراح چشم پزشک یا هر جراح پلاستیکی قادر به انجام این گونه جراحی های رفع افتادگی پلک ها نخواهد بود و باید حتما دوره آموزشی لازم را دیده باشد . البته برخی از جراحان پلاستیک صورت این توانایی را دارند اما در اصل در دنیای امروز رشته مخصوص برای رسیدگی به این گونه مشکلات و عارضه های نواحی پلک و چشم در سطح فوق تخصصی وجود دارد و به طور اختصاصی قادر به درمان خواهد بود که قطعا کار به کاردان سپردن منطقی است . عمل جراحی رفع افتادگی پلک حدود یک ساعت تا یک ساعت و 20 دقیقه طول می کشد و بعد از آن باید کمپرس یخ در مدت 24 ساعت پس از عمل قرار داده شود تا اطراف چشم دچار کبودی نشود . پس از یک هفته بخیه کشیده می شود . شاید مختصری کبودی در ناحیه عمل وجود داشته باشد که رفع خواهد شد . معمولا بیش از یک تا دو روز نیاز به استراحت وجود ندارد و فرد می تواند با چهره ای جوانتر به زندگی عادی خود باز گردد .

دکتر محمد رضا فرتوک زاده

جراح چشم پزشک و فلوشیپ جراحی پلک

مجله پیام سلامتی

سال هفتم ، شماره 63